گرداب سنگی خرمآباد لرستان که در دوره ساسانیان ساخته شده است، یکی از عجیب ترین سازه های تاریخی است که تا به حال پابرجا بوده و خشک نمی شود!
امروزه این بنا در میدان تختی خرم آباد قرار دارد که به یکی از جاذبه های گردشگری لرستان تبدیل شده است. هدف از ساخت این گرداب، انتقال آب به مناطق اطراف بوده است. در حال حاضر علاوه بر حفظ همین کاربری یکی از جاذبه های گردشگری خرم آباد نیز می باشد. به همین دلیل گردشگران زیادی بلیط هواپیما خرم آباد را خریداری می کنند تا از این گرداب سنگی جالب دیدن کنند.
این گرداب فصلی، یک بنای آجری است که یک چشمه فصلی را احاطه کرده تا علاوه بر نگهداری از چشمه، آب را به مناطق مختلف هدایت کند.
تاریخچه گرداب سنگی
برای علاقه مندان مهم است که بدانند این گرداب به عنوان یکی از آثار ملی ایران در فهرست ثبت ملی قرار دارد. یکی از دلایل اصلی ساخت این گرداب، تامین آب و رفع دغدغه های مردم بوده است. طراحی هوشمندانه گرداب سنگی برای نگهداری آب آن را به عنوان اثری ماندگار ثبت کرده است.
گرداب سنگی خرم آباد تنها گرداب ایران نیست اما این بنا از این حیث منحصر به فرد است که در طول ۱۵۰۰ سال خشک نشده است و همواره آب درون آب می جوشد! این بنا در دوران ساسانی ها احداث شد که در زبان محلی لری به «گردو بردینه» مشهور است. در دوران گذشته، آب این چشمه توسط کانال های تعبیه شده به نقاط مختلف شهر منتقل می شده است. در سال ۱۳۵۵ این گرداب در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و امروزه یکی از معروفترین جاذبههای گردشگری خرم آباد محسوب می شود.
معماری گرداب سنگی
این اثر جاویدان در زمان حکومت ساسانیان، با قطر ۱۸ متر، عرض ۳ متر و ارتفاع ۱۰ متر از سنگ و ساروج و آجر ساخته شد. در این دوران آب این چشمه برای انتقال به شهر شاپور استفاده میشد. در قسمت شرقی گرداب، یک دریچه به ابعاد ۹۰ در ۱۶۰ وجود دارد، که آب را داخل کانال جاری میکند.
کاربرد این گرداب علاوه بر انتقال آب، چرخاندن آسیاب قدیمی بوده که در دره بابا عباس قرار داشت. فاصله آسیاب تا گرداب در حدود ۱۲ کیلومتر بود. ساختار و معماری گرداب به نحوی است که در طول دوران مختلف آب چشمه خشک نشده، این امر حاکی از نبوغ معماران ایرانی است.
برای بازدید از این بنای تاریخی شگفت انگیز می توانید بلیط هواپیما خرم آباد را از تیک بان تهیه کنید و سفری ارزان و به یاد ماندنی را رقم بزنید.
گرداب سنگی کجاست؟
این بنای تاریخی به شکل دایره ای بزرگ است که از آجر، سنگ و آهک تشکیل شده که اطراف چشمه را در برگرفته است. در ضلع شرقی این بنا دریچه ای به اندازه ۹۰ در ۱۶۰ سانتیمتر قرار دارد که با استفاده از کشو مسدود می شود تا آب را به قسمت های مختلف روانه کند. این گرداب از مهم ترین سیستم های آبرسانی بوده که در نزدیکی دره بابا عباس قرار دارد.
چشمه موجود در این گرداب از نوع فصلی می باشد که از اواسط زمستان تا اواسط تابستان پر آب و خروشان است. در هر ثانیه ۱۷۰ لیتر آب از چشمه می جوشد که در فصل بهار شدت می یابد. هر ساله در اواسط بهمن ماه آب چشمه بالا می آید و از دیواره بیرون می ریزد و تمامی جویبارهای اطراف را پر آب می کنند. پادشاهان ساسانی، این گرداب را از جنس آهک و گچ جهت انتقال آب به مناطق مختلف شهر ساختند. ارتفاع این گرداب ۱۰ متر و عرض آن ۳ متر است که در قطر ۱۸ متری با دریچه های متعدد ساخته شده است.
در مرکز شهر خرمآباد کمی پایینتر از میدان تختی که بافت تاریخی شهر قرار دارد، گرداب سنگی بزرگی وجود دارد که دور تا دور چشمه ساخته شده است. این گرداب به جا مانده از دوره ساسانیان می باشد که قدمتی ۱۶۰۰ ساله دارد. برای بازدید از این بنای زیبا باید بلیط هواپیما خرم آباد را به صورت آنلاین از سایت تیک بان خریداری کنید.
اهمیت گرداب سنگی
ذخیره منابع آبی، به عنوان حیاتیترین ماده برای بقای جهان، همواره در طول تاریخ مورد توجه است. برهمین اساس از دیرباز تاکنون راهکارهای زیادی برای ذخیره و هدایت آب به سمت مناطق مسکونی و زمین های کشاورزی ارائه شده است. بنابراین گرداب سنگی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این گرداب، چه در دوران ساسانیان و چه در حال حاضر، منبع اصلی تامین آب شهر می باشد.
جاهای دیدنی اطراف گرداب سنگی
خرم آباد یکی از زیباترین شهرهای ایران است که دارای جاذبه های طبیعی و تاریخی متنوعی می باشد. این شهر با برخورداری از آب و هوای مطبوع یکی از مقاصد سفرهای تابستانی می باشد. در سفر به این شهر دیدنی میتوانید از جاذبه های گردشگری و تاریخی و تفریحی شهر لذت ببرید و خاطره ای به یاد ماندنی از سفر به خطه لرستان ثبت کنید.
برخی ازمهمترین جاذبه های گردشگری خرم آباد عبارتند از:
- امامزادگان دوبرادران
- مجموعه تاریخی حمام گپ
- موزه حیاتوحش لرستان
- خانه آخوند ابو
- قلعه فلکالافلاک
- پارک صخرهای
- سنگنوشته خرمآباد
- بام خرمآباد
- رصدخانه کاسین
بهترین زمان برای بازدید از گرداب سنگی
بهترین زمان برای بازدید از این بنا، فصل بهار است. علاوه بر سرسبزی درختان و طراوت و شادابی طبیعت، چشمههای منطقه پرآب می شود. بنابراین بهترین زمان برای سفر به خرم آباد، فصل بهار است که زیبایی طبیعت چشم نواز و خیره کننده است. خرمآباد به شهر آبشارها معروف است. از همین رو در سفر به این منطقه می توانید از آبشارهای متعددی دیدن کنید و از زیبایی بی نظیر طبیعت خطه لرستان لذت ببرید.
نحوه دسترسی به گرداب سنگی
برای بازدید از گرداب سنگی باید بلیط خرم آباد را تهیه کنید و پس از رسیدن به مرکز لرستان، خود را خیابان هفده شهریور، سپس به میدان تختی برسانید. گرداب سنگی، در شمال غربی شهر خرمآباد و در میان بافت تاریخی و قدیمی شهر قرار دارد.
برای رسیدن به خرمآباد، میتوانید علاوه بر سفر هوایی امکان تهیه بلیط قطار خرم آباد و بلیط اتوبوس خرم آباد را دارید. شما میتوانید برای تهیه انواع بلیط به سایت تیک بان مراجعه کنید.
اقامت در نزدیکی گرداب سنگی
گرداب سنگی در میدان تختی خرم آباد قرار دارد که برای اقامت در نزدیکی این بنا، می توانید از انواع هتلها و اقامتگاهها استفاده کنید. بهترین هتلهای اطراف این گرداب عبارتاند از:
- هتل رنگین کمان
- هتل عطر خرم آباد
- هتل آزادی
- هتل کارون
- هتل سالیز خرم آباد
- هتل جهانگردی خرم آباد
جهت کسب اطلاعات بیشتر برای خرید تور لرستان، می توانید بلیط هواپیما خرم آباد را از سایت تیک بان خریداری کنید.