لباس و نحوه پوشش یکی از مهم ترین ارکان اجتماعی است که آداب و رسوم و فرهنگ یک جامعه را نشان می دهد. اگرچه در ابتدای تاریخ و در دوران انسانهای نخستین البسه تنها کارکرد حفاظتی در مقابل سرما و گرما داشت، اما با استقرار تمدن های پیشرو نظیر مصر و یونان باستان در سراسر جهان لباس کاربرد فرهنگی پیدا کرد.
بر اساس منابع تاریخی ایرانیان باستان نخستین کسانی بودند که شلوار را اختراع کردند. پس از ورود اسلام به ایران تغییراتی در سبک پوشش ایرانیها ایجاد شد و این لباسها در عین پوشیدگی، زیبایی و جذابیت بصری خود را حفظ کردند.
امروزه شما می توانید این آثار هنری ارزشمند را در موزه لباس شیراز ببینید. در مجله تیک بان قصد داریم شما، علاقمندان به مد و لباس را با این موزه بی نظیر و متفاوت آشنا کنیم.
موزه پوشاک شیراز دقیقا کجاست؟
این مکان در خانه ی صالحی قرار دارد. این خانه یکی از زیباترین خانه های سنتی شیراز محسوب می شود که در گذر هفت پیچ قرار دارد. هفت پیچ محله ای قدیمی بود که در سالهای اخیر به بستری مناسب برای توسعه گردشگری تبدیل شد.
به گونه ای که با قدم زدن در کوچه های پر پیچ و خم آن حس می کنید به دوره قاجار بازگشته اید. در واقع دیوارهای خشتی، کوچه های تنگ و تاریک و عطر شمعدانی های آویخته بر دیوار حس نوستالژیکی را در شما القا خواهد کرد.
بنابراین برپایی نمایشگاه دائمی لباسهای سنتی ایرانی شیراز در خانه ی تاریخی صالحی موجب شده که بازدید کنندگان علاوه بر آشنایی با تاریخچه پوشاک، با بافت سنتی این شهر آشنا شوند.
داستان افتتاح موزه لباس های آیینی و سنتی شیراز
در سال ۱۳۸۴ پس از رونق گردشگری خارجی در کشورمان، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تصمیم به احداث این موزه گرفت تا توریستها با سبک پوشش مردم شیراز در دوره های تاریخی مختلف آشنا شوند. در ابتدا لباس های سنتی اقوام ساکن در شیراز نظیر ایل قشقایی و عشایر ترک و لر در معرض نمایش قرار گرفتند. اما به تدریج با استقبال گردشگران از این مکان و پس از انجام تحقیقات بسیار توسط کارشناسان مد و پوشاک و مورخان البسه سایر اقوام را نیز به این موزه آوردند.
به گونه ای که امروزه شما شانس آشنایی با پوشاک همه اقوام ایرانی را در این محل خواهید داشت.
سبک معماری موزه لباس شیراز
پیش از همه باید بدانید که قدمت محل برپایی این موزه به دوران قاجار بازمی گردد. در این دوره تاریخی خانه ها مساحت زیادی داشتند و به نام صاحبانشان شناخته می شدند.
خانه صالحی که اکنون به موزه پوشاک ایرانی تغییر کاربری داده، نیز از این قاعده مستثنا نبود. خاندان صالحی از خانواده های ثروتمند و متمول شیراز بودند که منزل خود را در دوران پهلوی وقف کردند.
این خانه تاریخی در سال ۱۳۵۴ به ثبت ملی رسید و به دلیل برخورداری از سبک معماری اصیل و زیبای ایرانی از همان ابتدا مورد توجه گردشگران قرار گرفت. زیرا دیوارهای کاشی کاری شده، پنجره های پنج دری و سه دری، ارسی کاری ها و گچ کاری های داخل اتاق ها شکوه خاصی را به این بنا بخشیده اند.
از سوی دیگر حیاط مشجر و حوض کوچکی که در میان آن جا خوش کرده، شما را به یاد حال و هوای جذاب خانه ی مادربزرگ ها می اندازد. پس حتی اگر علاقه ای به مد و پوشاک هم نداشته باشید، خانه صالحی شیراز مقصد جذابی برای شما خواهد بود.
آثار دیدنی موزه مد شیراز
اگرچه این بنا به تنهایی به نوعی شاهکار معماری ایرانی به حساب می آید اما شگفتی ها و زیبایی ها تازه از لحظه ورود به اندرونی آغاز می شود. چون منحصر به فرد ترین و کهن ترین البسه ایرانی در این قسمت در معرض نمایش قرار داده شده اند.
این آثار تاریخی فاخر عبارتند از:
- البسه ایل قشقایی: لباس های قشقایی جزو زیباترین، پوشیده ترین و کاربردی ترین لباسهای ایرانی هستند که در همه اماکن می توان آنها را پوشید. در حقیقت پوشاک مردمان قشقایی به گونه ای طراحی شده که علاوه بر حفاظت از گرما و سرما، به آنها اجازه کار و فعالیت در دشت، بیابان و مراتع کوهستانی را بدهد.
- لباس های مردان و زنان این ایل از دو تکه: تنبان (شلوار) و آرخالق (پیراهن) تشکیل شده که خانمها علاوه بر این دو تکه از چارقد و دستمال نیز استفاده می کنند. همچنین جواهرات و زیورآلات جز جدایی ناپذیری از پوشش خانم های عشایریست که بر زیبایی و اصالت آنها می افزاید.
البته این بانوان در مراسم عروسی پیراهن خاصی به نام اوز می پوشند که دوخت آن نیازمند تسلط به هنر خوس بافی (نقره بافی) می باشد. اوز از لحاظ مادی و معنوی ارزش بسیار بالایی دارد و در لیست برترین صنایع دستی و سوغات شیراز قرار می گیرد. - پوشاک ایل بختیاری: با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از طایفه کوچ نشین بختیاری ساکن استان فارس هستند، البسه سنتی آنها را می توان در موزه لباس شیراز یافت. مردان بختیاری عموما در هنگام گشت و گذار در صحرا، جلیقه، عبا و نوعی بالاپوش مرغوب به نام سرداری می پوشند و کلاهی به نام کلاه خسروی بر سر می گذارند.
خانمهای این طایفه پوشش متحد الشکلی دارند که شامل جومه (نوعی بلوز)،دامن یا تنبان، لچک (عرق چین) و مینا (روسری دستباف) می شود. همچنین نوع بستن روسری در میان اعضای این ایل با توجه به وضعیت تاهل و سن آنها بستگی دارد. به گونه ای که زنهای جوان و دختران مجرد از روسری های رنگارنگ و سفید و سالمندها از تور سیاه استفاده می کنند. - لباس بلوچی: اگرچه متاسفانه در حال حاضر سیستان و بلوچستان جز مناطق محروم کشورمان به حساب می آید ولی پوشاک بلوچی فاخرترین و گران ترین پوشاک سنتی ایران محسوب می شود.
چون زنان بلوچی با برخورداری از هنر سوزن دوزی، نقش و نگارهای ایرانی و اصیلی را بر روی البسه خود حک می کنند که قدمت آنها به دوران ایران باستان بازمی گردد.
مردهای بلوچ سبک پوشش ساده تری دارند که شامل پاجامک (شلوار)، جامک (عبا)، چکن دوز (نوعی کلاه) و دو بنده (صندل بند دار) می شود. علت سادگی لباس های آنها به حضور پر رنگ ترشان نسبت به زنان در جامعه و نیاز به تحرک بیشتر می باشد.
بنابراین هر یک از اقوام ایرانی با توجه به شرایط جغرافیایی و پیشینه فرهنگی خود لباسهای سنتی خود را می دوزند که شما اوج هنر و هوشمندی آنها را در موزه لباس شیراز خواهید دید.
نحوه دسترسی به موزه پوشاک ایرانی شیراز
شما روشهای گوناگونی را برای رفتن به این مقصد تاریخی پیش رو دارید که عبارتند از:
- مترو: شما با این وسیله نقلیه در کوتاه ترین زمان ممکن می توانید خود را به نمایشگاه ادائمی لباسهای سنتی ایرانی برسانید. جهت انجام این کار تنها کافیست سوار خط مترو زندیه شوید.
- ایستگاه اتوبوس امام حسین (ع) از لحاظ مسافت تنها پنج دقیقه با موزه لباس فاصله دارد. به همین دلیل این روش هم شیوه مناسبی برای بازدید از این مکان محسوب می شود.
- تاکسی یا خودروی شخصی: اگر با خودروی شخصی به شیراز آمدید، خود را از هر کجای این شهر به خیابان لطفعلی خان زند و محله هفت پیچ برسانید. اگر هم با خرید بلیط هواپیما شیراز راهی این شهر پر رمز و راز شدید دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. چون تاکسی های شهری شما را به مقصدتان خواهند رساند.
اطلاعات جاذبه گردشگری
نام: موزه لباس های ایرانی
ساعات کاری:۱۰ صبح الی ۱۷ عصر
هزینه بازدید: رایگان
جاذبه های گردشگری نزدیک: حرم شاه چراغ –مسجد نصیر الملک –آرامگاه حافظ – باغ ارم –سینما سعدی
نشانی: شیراز، بافت تاریخی، روبروی حرم شاه‌چراغ، کوچه هفت‌پیچ-موزه لباس شیراز
