آش یکی از محبوب ترین غذاهای ایرانی محسوب می شود که از هزاران سال پیش تاکنون در سفره ایرانیان حضور داشته است. تاریخچه این غذا به دوران به ایران باستان بازمی گردد که بخش عمده ای از رژیم غذایی ایرانیان را غذاهای گیاهی تشکیل می دهد. زیرا در این دوران اکثریت مردم کشاورز بودند و از حبوبات و گیاهان برای تهیه ی غذا استفاده می کردند. البته آش های ایرانی از قرن سوم میلادی به بعد که با حکومت ساسانیان همزمان شد، به دربار راه یافت.
در قرن هفتم میلادی و پس از فتح ایران توسط اعراب دستور پخت آش مانند سایر غذاها دستخوش تغییرات شد. با روی کار آمدن سلسله قاجاریه و صفویه آشپزان درباری به دستور برخی از انواع آشهای ایرانی گوشت و مخلفات افزودند و سبک و سیاق جدیدی از آشپزی ایرانی را برای ما به یادگار گذاشتند. در مجله تیک بان با توجه به نزدیک شدن به فصل سرما قصد داریم شما را با خوشمزه ترین آشهای ایرانی آشنا کنیم. پس در این شکم گردی جذاب با ما همراه باشید.
آش رشته، مشهور ترین آش ایرانی
آش رشته یکی از محبوب ترین غذاهای ملی ماست که از گذشته های دور تاکنون، در مراسمات خانوادگی و مذهبی ما حضور پر رنگ دارد. بنابر نوشته مورخان، این آش برای اولین بار در دربار قاجار به دستور ناصر الدین شاه طبخ شد. بر اساس کتاب (آشپزی دوره صفوی) نوشته ایرج افشار، مورخ معروف در دوران صفویه پخت نوعی از آش در ایران رایج بود که مواد اولیه آن را نخود، پیاز، دارچین، رشته، گشنیز و اسفناج تشکیل می دادند.
تاریخچه آش رشته
سالها بعد، علی اکبر خان آشپز باشی،آشپز معروف دربار ناصر الدین شاه به ترکیب این آش خمیر یا رشته اضافه کرد و با مقبول افتادن آش رشته نزد پادشاه، این غذا لقب یکی از خوشمزه ترین آشهای ایرانی را به خود اختصاص داد. در واقع بر اساس کتاب تاریخی (سفره اطعمه) در آن دوران ۲۴ نوع آش در آشپزخانه سلطنتی طبخ می شد که آش رشته از حیث خوشمزگی و محبوبیت از همه آنها پیشی گرفت.
بنابراین این غذا در دل تاریخ ماندگار شد و دستور پخت آن به دست ما رسید. اگرچه اصالت این آش به شهر تهران بازمی گردد ولی امروزه در منازل و آشکده های سراسر کشور پخت می شود. حتی عده ای بر این باورند که بهم زدن آش رشته نذری موجب رسیدن به حاجات و باز شدن گره بخت دختران مجرد خواهد شد. با این حال ما اثبات این ادعا را به شما می سپاریم. چون حتی اگر این باور درست نباشد، حداقل از طعم دلنشین این غذا لذت خواهد برد.
آش شله قلمکار، صدرنشین خوشمزه ترین آشهای ایرانی
این آش در برخی از مناطق (آش امام زین العابدین) نیز نامیده می شود و مردم قزوین در روز شهادت امام سجاد (ع) یا اربعین آن را می پزند. شیوه ی پخت آش شله قلمکار بر خلاف آش رشته، آسان است و فوت و فن خاصی ندارد. زیرا در حین طبخ این خوراک می توان دست به ابتکار عمل زد و از انواع مخلفات استفاده کرد.
چون در حدود ۱۵۰ سال پیش آشپز دربار هم که از پخت انواع سوپ و آش برای شاه بیمار عاجز مانده بود، انواع مواد غذایی شامل گوشت گوسفندی، انواع حبوبات (نخود، لوبیا، عدس، گندم، برنج نیم دانه) و سبزی آش (نعنا، جعفری، گشنیز) را با یکدیگر ترکیب و آن را با تزیین کشک، سیر داغ و پیاز داغ سرو کرد.
از شفای بیماری تا نذری درباری
ناصر الدین شاه که از بیماری وبا رنج می برد، پس از خوردن این آش به طرز معجزه آسایی بهبود پیدا کرد. به همین دلیل وی تصمیم گرفت به شکرانه به دست آوردن سلامتی اش، هر سال آش شله قلمکار نذری در میان مردم پخش کند. او هر سال در فصل بهار به ییلاقات شهرستانک در شمال غرب تهران می رفت و خیمه بزرگی بر پا می کرد. در این خیمه اشراف، بزرگان درباریان حضور داشتند و همگی به آماده سازی تمهیدات آش می پردازند.
به همین دلیل همیشه در محل پخت آش شله قلمکار هیاهو بود و اشرافیان از سر و کول هم بالا می رفتند. مردم عامی تهران با دیدن این صحنه ضرب المثلی ساختند در هنگام بهم ریختن اوضاع و بی سر و سامان بودن یک مکان آن را به کار می برند. در حقیقت آنها هنوز هم وقتی کاری شلخته و بی نظم انجام می شود،آن را به پختن آش شله قلمکار تشبیه می کنند اما این آش با وجود ناموزون بودن مواد اولیه آن طعم دلچسبی دارد که آن را از یاد نخواهید برد.
آش قلیه، متفاوت ترین و خوشمزه ترین آشهای ایرانی
خطه ی گیلان در سراسر کشور به داشتن غذاهای خوشمزه شهرت دارد. به گونه ای که شهر رشت در سال ۲۰۱۴ از سوی یونسکو، به عنوان شهر خلاق خوراک شناخته شد. البته این آوازه به غذاهای محلی آن محدود نمانده، بلکه شیرینی های محلی گیلان نیز از محبوبیت خاصی برخوردارند.
آش قلیه یکی از خوشمزه ترین آش های ایرانی به شمار می رود که از لوبیا، نخود، قیسی، چغندر، هویچ، گوشت چرخ کرده، سبزی آش، کشمش و آرد برنج تشکیل شده است. این آش طعم شیرینی دارد و عموما در فصل تابستان پخته می شود.
آش قلیه بجنوردی
البته نوع دیگری از آش قلیه نیز در استان بجنورد طبخ می گردد که مواد اولیه آن با آش قلیه گیلانی متفاوت است. آش قلیه بجنوردی از گوشت، عدس، نخود، لوبیا چیتی، رشته و رب گوجه فرنگی تشکیل شده و مختص فصل زمستان می باشد.
اما آش قلیه گیلانی از خواص بیشتری نسبت به آش قلیه بجنوردی برخودار است و میل نمودن آن موجب بهبود سیستم گوارشی،کاهش کلسترول و هضم غذا می شود. بنابراین در صورتی که در طی سفرتان به شمال کشور در خوردن غذاهای محلی گیلان زیاده روی کردید، با نوش جان نمودن آش قلیه از دل درد و سنگینی معده جلوگیری نمایید.
آش عباسعلی کرمانشاه، قدیمی ترین و خوشمزه ترین آش های ایرانی
در حدود ۲۰۰ سال پیش،آشپز متدینی به نام عباسعلی در شهر کرمانشاه زندگی می کرد که به نماز اول وقت اهمیت زیادی می داد. از آنجایی که وی علاقه¬ی خاصی به تشویق مردم به نماز و حضور آنها در مسجد داشت، تصمیم به پخت آش نذری در شبهای جمعه کرد. مردم شهر که خبر پخت آش نذری را شنیدند، هر هفته شبهای جمعه در مسجد گرد هم می آمدند. با گذشت زمان این رسم در میان مردم ماندگار شد و پس از فوت وی پخت آش عباسعلی را در منازل خود ادامه دادند.
این آش که از نخود، لوبیا چیتی، لوبیا سفید، برنج، گندم، عدس، پیاز داغ، سیر داغ، نعناع خشک و گوشت دنده گوسفندی تشکیل شده، در سفره های نذری و مجالس مذهبی و خانوادگی مردم این شهر حضور پر رنگ دارد.
آش دوغ ،تحفه ای از کوه های سبلان
آش دوغ یا آیران آشی از محبوب ترین خوراک های سنتی استان اردبیل است که به دلیل برخورداری از طعم دلچسب در لیست خوشمزه ترین آشهای ایرانی نیز قرار می گیرد. با اینکه خاستگاه اصلی این غذا شهر اردبیل می باشد، اما مردم تبریز، قزوین، زنجان، لرستان، همدان،کردستان، ارومیه و شیراز آن را به شیوه های مختلف تبلیغ می کنند.
ثبت جهانی آش دوغ اردبیل
این آش که در ۱۴ بهمن سال ۱۳۹۹ از سوی یونسکو در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده، از ترکیب نمودن دوغ، برنج، نخود، سبزی آش، بلغور گندم، تخم مرغ و ادویه تشکیل می شود. با توجه به پیچیده و حرفه ای بودن نحوه پخت آش دوغ اردبیل، به شما توصیه می کنیم برای خوردن آن فقط به معروف ترین آشکده های اردبیل سر بزنید.
علاوه بر آن از آنجایی که شهر اردبیل غذاهای متنوعی دارد، شما با خرید بلیط هواپیما تهران اردبیل از طریق سایت تیک بان، برترین عرضه کننده بلیط در کشور شانس امتحان کردن سایر غذاهای سنتی آن نظیر آش ماست، آش میوه، ساج کباب و پیچاق قیمه را خواهید داشت. پس فرصت را از دست ندهید و در اولین فرصت شکم خود را به یک ضیافت بزرگ و به یاد ماندنی دعوت کنید.
